بنابر تقویم اسلامی اولین ماه در شروع سال قمری ماه محرم یا محرم الحرام می باشد البته نکته جالب در رابطه با ماه محرم این بوده که نام گذاری این ماه قبل از اسلام نیزهمین نام بوده و پس از ورود اسلام تغییری در نام آن ایجاد نگردیده است.
چرا محرم الحرام
علت نامگذاری این ماه به نام محرم الحرام، حرام بودن جنگ در این ماه حتی در زمان جاهلیت اعراب بود. پس از ورود اسلام در زمان خلیفه دوم مسلمین و با مشورت مولای متقیان امام علی علیه السلام مبدا تاریخ اسلام را هجرت پیامبر قرار داده و اولین ماه در شروع سال محرم الحرام نام گرفت.
در تقویم های هجری ۴ ماه را ماه حرام میدانند: ذی القعده، ذی الحجه، محرم، رجب و در این ۴ماه جنگ جز برای دفاع حرام می باشد.
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟
محرم در تاریخ شیعه مصادف با شهادت امام حسین علیه السلام و یاران با وفایش می باشد این ماه برای مسلمانان شیعه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و مسلمانان در این ماه و ماه بعد یعنی صفر عزاداری برای سالار شهیدان امام حسین علیه السلام می پردازند. امام حسین علیه السلام در محرم سال ۶۱ هجری به دعوت مردم کوفه و به درخواست آنان حج واجب خود را نیمه رها کرد و برای اجابت درخواست کوفیان راهی کوفه شد متاسفانه با بی وفایی کوفیان مواجه شده و به مظلومانه ترین شیوه ممکنه در دشت کربلا به شهادت رسید.
این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته
محرم در تاریخ :
در طول تاریخ از گذشته های دور تا به امروز اتفاق های زیادی در این ماه به وقوع پیوسته که از اهمیت بالایی برخوردار است
در این بخش از این متن سعی بر ذکر مناسبات رخ داده در این ماه در طول تاریخ داریم
غزوه ذات الرقاع: رهبری این غزوه به عهده خود پیامبر بود و از ویژگی های جالب توجه این قزوه پیروزی مسلمانان بدون درگیری در ماه محرم سال پنجم و در چهل و هفتمین ماه بعد از هجرت پیامبر بود که حدودا در مدت ۱۵ روز انجام گرفت. خواندن نماز خوف اولین بار به علت ترس مسلمانان در این جنگ بر پیامبر نازل شد
غزوه خیبر که به جنگ میان مسلمانان و یهودیان معروف است بنابر بعضی روایات در محرم انجام گرفته که به پیروزی مسلمانان ختم شده است از نکات جالب توجه این غزوه می توان رشادت های بی نظیر امام علی و کندن درب قلعه خیبر توسط ایشان اشاره کرد.
تاسوعا : نهمین روز از ماه محرم را تاسوعا می گویند و مهمترین اتفاق این روز برای شیعیان شهادت ابوالفضل العباس میباشد.
عاشورا دهمین روز از ماه محرم را عاشورا می گویند که مهمترین اتفاق این روز شهادت سومین امام شیعیان امام حسین می باشد.
در ضمن در تاریخ اسلام آمده است که حضرت ادریس به آسمان در این روز به آسمان عروج کرد و این روز مصادف است با استجابت دعای حضرت زکریا، عذاب اصحاب فیل و عبور موسی علیه السلام از نیل نیز در ماه محرم رخ داده است.
نامگذاری دهه اول محرم:
با توجه به عشق و علاقه مسلمانان شیعه به امام حسین علیه السلام هر یک از شبهای دهه اول محرم به نام یکی از شهدا یا شخصیت های اثر گذار در واقعه کربلا نامگذاری شده است که در ذیل اقدام به معرفی این شب ها خواهیم کرد.
شب اول شب مسلم بن عقیل:
مسلم را می توان اولین شهید واقعه کربلا دانست شهادت وی کمی قبل تر از واقعه کربلا و در شهر کوفه به وقوع پیوست.
شب دوم مصادف با ورود کاروان حسین علیه السلام به کربلا بود و به همین علت شب دوم را ورود به کربلا نامگذاری کردند ظلم در حق امام حسین علیه السلام و یاران باوفایش از همان روز اول سال ۶۱ هجری قمری و با ورود به دشت کربلا شروع شد
شب
سوم شب رقیه سلام الله علیه
دردانه ی سه ساله ساله امام حسین علیه السلام در شب سوم ماه صفر در سال ۶۱ هجری قمری در مسیر کاروان به سمت شام و به هنگام انتقال اسرای واقعه کربلا، از دنیا رفته است
شب چهارم: حضرت حر
شاید بتوان حر را جذاب ترین الگو برای توبه گناهکاران دانست ، حر که در ابتدا به تقابل با امام پرداخت و در واقع اولین کسی که راه را بر امام بست حر بن یزید ریاحی بود اما در ادامه با پی بردن به حق بودن امام حسین علیه السلام به او پیوست و در این راه به شهادت رسید
شب پنجم زهیر و دیگران
شب پنجم به نام چند شهید نامگذاری شده من جمله زهیر، حبیب ابن مظاهر، عبدالله بن حسن کودک ۵ ساله امام مجتبی اما جالب ترین نکته در رابطه با زهیر این نکته می باشد که وی تا چند روز قبل از وقوع حادثه کربلا از دیدار با حسین علیه السلام تفره میرفت و هراس داشت اما همین هراس بعد از دیدار با امام حسین تبدیل به عشق جاودان شد که در این راه از تمام هستی اش گذشت و به عنوان یکی از فرماندهان سپاه شهید شد.
شب ششم شب حضرت قاسم
قاسم علیه السلام آن نوجوان ۱۳ ساله کربلا در پاسخ به عموی خود شهادت را شیرین تر از عسل می داند و لذا به فیض عظیم شهادت در واقعه کربلا می رسد می توان قاسم علیه السلام را یکی از بهترین و زیباترین الگوها برای جوانان دانست.
شب هفتم: شب حضرت علی اصغر
علی اصغر فرزند شیرخوار امام حسین که توسط حرمله و با تیر سه شعبه وی به شهادت رسید و اینگونه شد که شب هفتم را به نام وی نامگذاری کردهاند.
شب هشتم: حضرت علی اکبر
علی اکبر فرزند بزرگ امام بود و از اولین افرادی که از بنی هاشم به میدان رفت این بزرگوار بود، می توان حضرت علی اکبر را الگویی برای جوانان امروزی دانست
شب نهم تاسوعا
نهمین شب از محرم مصادف با تاسوعا و شهادت ستاره ۳۴ ساله آسمان کربلا عباس بن علی می باشد عباس پرچمدار سپاه بود و الگوی مناسبی برای نشان دادن رشادت و ادب و خضوع و فروتنی. یکی از مهمترین روزهای محرم تاسوعا و عاشورا می باشد که برای شیعیان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است
شب دهم عاشورا
شب دهم شب شهادت امام حسین علیه السلام است از اهمیت بسیار بالایی برای شیعیان برخوردار می باشد در نزد شیعیان در این روز و شب آن اتفاقات فراوانی بر شهدای دشت کربلا و خانواده های آنان گذشت.