به روز رسانی: 31 شهریور 1398 ساعت 17:03:47
تاریخ ثبت: 26 شهریور 1398 ساعت 20:06:03
هر روز تکنولوژیهای جدیدی در بازار معرفی میشوند که در انجام کارها به کمک ما میآیند. برای مثال با کمک گوشیهای هوشمند میتوانیم با دنیا ارتباط برقرار کنیم. با این همه یکی از مهمترین و ضروریترین فنآوریها، اینترنت است. این تکنولوژی به کاربران این امکان را میدهد تا با دوستان خود در کشورهای دیگر تماس بگیرند، محصولات را به صورت آنلاین خریداری نمایند یا از خدمات اینترنتی بهره بگیرند. اما این فنآوری نیز تقریبا مثل هر تکنولوژی دیگر خوبیها و بدیهایی دارد. با اینکه اینترنت به ما آزادی عمل برای انجام هر کاری را میدهد و محدودیتها را برداشته است، اما محتواهای اینترنت برای تمامی سنین و افراد مناسب نیست و ممکن است باعث افزایش آسیبپذیری افراد شود. در بعضی از موارد اینترنت بهمراتب میتواند مکان خطرناکتری از دنیای واقعی باشد.
اما برای جلوگیری از آسیب دیدن باید چه کاری انجام داد؟ خوشبختانه بعضی از دولتها برای اینکه هر کسی نتواند به محتواهای نامناسب در اینترنت دسترسی داشته باشد، از سیستم فیلترینگ بهره میبرند. این سیستم حتی در برخی از کشورهای توسعه یافته نیز وجود دارد و مانع از ورود افراد به سایتهای نامناسب میشود. در کشورمان نیز این سیستم چندین سال است که اجرایی شده است. اما همیشه هم فیلترینگ جنبه مثبتی ندارد. گاها سایتهایی با محتوایی مناسب نیز فیلتر میشوند. ولی چگونه میتوانیم از فیلتر شدن سایتمان جلوگیری نمائیم؟ اگر میخواهید جواب این سوال را بیابید، با ما همراه باشید.
فیلترینگ اینترنت
قبل از اینکه به روشهای جلوگیری از فیلتر سایت بپردازیم، باید به این موضوع اشاره کنیم که اصلا فیلترینگ چیست؟ گفته میشود فیلترینگ یا سانسور اینترنت این امکان را به حکومتها و شرکتهای ارائهدهنده اینترنت یا حتی کاربران میدهد تا دسترسی افراد را به سایتها و خدمات اینترنتی مسدود نمایند. به این ترتیب شما با آیپی کشور خودتان نمیتوانید به سایت مورد نظر وارد شوید. گفتنیست تشخیص مصادیق محتواهای نامناسب (که در ایران بهعنوان کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه وجود دارد) با دولتهاست و شرکتهای ارائهدهنده خدمات اینترنتی از فرهنگ و سیاست یک جامعه پیروی میکند. اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچه فیلترینگ بپردازیم، باید به اوایل قرن بیست و یکم برگردیم. در واقع زمانی فیلترینگ اینترنت اجرایی شد که مفهومی به نام اینترنت به مردم عرضه شد. از همان موقع دولتها و شرکتها بر آن آمدند تا محتوای این شبکه بزرگ را کنترل کنند.
امروزه در هر ثانیه اینترنت در حال گسترش است. اینترنت دیگر تنها به سایتها خلاصه نمیشود و این شبکه تمامی حوزهها را مثل برنامههایی مثل شبکههای اجتماعی نیز شامل میشود. صحبت از شبکههای اجتماعی شد. گفته میشود با ورود این شبکههای اجتماعی نگرانیهایی در مورد آنها در بین جوامع شدت گرفت. این شبکهها با اینکه برپایه اینترنت توسعه داده شدهاند، اما به تنهایی دنیای جدا از اینترنت محسوب میشود و پراز محتواهای مختلف هستند. در این بین میتوان محتوایی نامناسب نیز پیدا کرد که باعث آسیبپذیری کودکان خواهند شد. برای همین برخی از کشورها از چین گرفته تا ایران اقدام به مسدود کردن شبکههای اجتماعی میکنند. این مسدود کردن میتواند خوبیها و بدیهای خودش را داشته باشد. در واقع جوامع پیشرفته پیشنهاد میدهند بهجای فیلترینگ کامل شبکههای اجتماعی، محتواهای خاصی را فیلتر نمایند.
تفاوت فیلترینگ و مسدودیت
بیشتر کاربران فیلترینگ را مساوی با مسدویت (بلاک شدن)
وبسایت میدادند. اما این دو، مفهومی کاملا جدا دارند. وقتی سایتی فیلتر شود، کاربران میتوانند با تغییر آیپی یا در مواردی با تغییر شرکت ارائهدهنده خدمات اینترنت، این فیلترینگ را دور بزنند، اما مسدودیت کاملا متفاوت است. زمانی که سایتی مسدود یا بلاک میشود، هیچ فردی (حتی وقتی آیپی خود را تغییر دهد) نمیتواند به وب سایت ورود پیدا کند. صاحبان سایتها نیز از ورود به سایت خود بینصیب خواهند بود. گفته میشود این روش بیشتر توسط دولتها و روسای جمهور انجام میشود و دستوری صریح برای بستن یک خدمات یا سایت صادر میشود.
اما فیلترینگ تنها به یک نوع حتم نمیشود و در واقع انواع مختلفی دارد. در ادامه با دستههای مختلف فیلترها آشنا خواهیم شد.
فیلتر کردن از طریق دامنه سایتها
بعضی از موارد سایتهایی خاصی فیلتر میشود. در واقع دامنه این سایتها به صورت کلی مسدود شده است و هیچ کاربری قادر به دسترسی به آن نیست فرقی نمیکند که با چه آیپی وارد آن شوید. در واقع شما نمیتوانید به دامنه سایت مورد نظر دسترسی داشته باشید. این روش هزینه بالایی دارد و کمتر کشور یا شرکتی از آن بهره میگیرد. بیشتر این روش برای فیلتر کردن سایتهای به خصوصی به دست خود افراد انجام میشود. مثلا شما در نقش پدر و مادر و با کمک شرکت سازنده مودم اینترنتتان میتوانید دامنه سایتهایی را مسدود کنید. به این ترتیب کودکان نمیتوانند به تمامی محتواهای اینترنت دسترسی داشته باشند.
فیلتر کردن از طریق پراکسی سرور
این روش بیشتر توسط حکومتها انجام میشود. به این ترتیب شرکتهای ارائهدهنده اینترنت، دسترسی شما به این شبکه را محدود میکنند. گفته میشود این روش برای فیلترینگ گسترده به کار میآید و معمولا برای فیلترهای گزینشی صرفه اقتصادی ندارد. با این تکنولوژی شما میتوانید آیپیهای یک منطقه یا حتی کشور را مسدود کنید و مانع از دسترسی کاربران به سایت مورد نظر شوید.
فیلتر کردن از طریق رباتها
دستهای از نرمافزارها هستند که تقریبا عملکردی مثل خزندههای موتورهای جستوجوگر دارند. همانطور که این خزندهها سایتهای شما را برای یافتن محتواهای تکراری جستوجو میکنند، این رباتهای فیلترینگ نیز وب سایتها را برای پیدا کردن کلمات یا تصاویر یا ویدیوهای نامناسب جستوجو میکنند. بعد از پیدا کردن تصویر یا متن مورد نظر (بنابر قوانین مشخصی که در هر کشور متفاوت است) سایت شما را فیلتر میکنند. البته این بهشرطی است که آن محتوا در کل سایت پخش شده بود. در غیر این صورت تنها صفحه مورد نظر فیلتر خواهد شد.
فیلتر کردن از طریق درگاهها
بستن درگاهها هزینه زیادی برای شرکتهای ارائهدهنده اینترنت و حکومتها دارد. در واقع در این روش درگاه هدایتکننده کاربران به سایت به طور کامل بسته خواهد شد. این درگاهها راه انتقال اطلاعات را باز میگذارند و به شما این امکان را میدهند تا به راحتی محتواها را از این سایت دریافت یا در آن بارگزاری نمایید.
فیلتر کردن از طریق نرمازفزارهای سانسور
نرمافزارهای سانسور با یک کلیک بر روی کامپیوتر شما نصب میشوند و بعضا در تلفنهای همراه نیز دیده میشوند. برای همین این روش برای دولتها و شرکتهای بزرگ کارایی ندارد. البته اگر شما صاحب یک کسب و کار کوچک هستید، میتوانید از نرمافزارها برای مسدود کردن سایتهایی خاصی بهره ببرید. همچنین بیشتر اوقات نرمافزارهای فیلترینگ توسط دانشگاهها و مدارس استفاده میشوند تا تمامی کاربران به همه محتوای اینترنتی دسترسی نداشته باشند.
فیلتر کردن برای تحریم سایتها
بعضی از کشورها برای اینکه سایتها و خدمات آنلاین کشورهای دیگر را تحریم کنند، اقدام به مسدود کردن آنها میکنند. این کارها در ابتدا توسط حکومتها انجام میشود و سپس شرکتهای بزرگ نیز از آن پیروی میکنند. متاسفانه در ایران نیز برخی از بهترین و محبوبترین سایتهای خارجی (به وسیله شرکتهای سازنده آنها) فیلتر هستند و تنها با تغییر نشانی آیپی خود میتوانید به آنها دسترسی داشته باشید.
چگونه از فیلتر شدن سایتمان جلوگیری نمائیم
شاید برایتان سوال باشد آیا میشود از فیلتر شدن سایتمان جلوگیری کنیم؟ در بعضی از موارد میتوان این کار را انجام دهد. البته به شرطی که سایت شما از قوانین کشور پیروی کند و به دلایل مختلف یا سهلانگاری شما یا دولت فیلتر شده است. در هر صورت میتوان با انجام ترفندها و یادگیری نکاتی تا حد امکان از فیلتر شدن سایتها جلوگیری نمود.
از لینک دادن به سایتهای فیلتر شده جلوگیری کنید
مثلا سایت شما در زمینه آموزش ویندوز فعالیت دارد. شما هیچ محتوای نامناسبی تولید نمیکنید و از طرفی با موضوعات سیاسی نیز کاری ندارید. در این بین ناگهان یک صفجه یا به طور کل سایتتان فیلتر میشود؟ در این موقعیت احتمالا از خود میپرسید چرا این اتفاق افتاده است. ممکن است در سایت شما لینکهایی به سایتهایی که فیلتر شدهاند وجود داشته باشد. همین مورد میتواند موجب فیلتر شدن سایت یا صفحهای از سایت شما شود. با اینکه در دروس سئو گفته میشود که شما بهتر است به سایتهایی ارزشمند و با رتبه بالا لینک بدهید، ولی اگر یک شرکت و سایت ایرانی و با مخاطبانی ایرانی دارید، توصیه میکنیم برای جلوگیری از فیلتر شدن سایتتان، به دقت به سایتهایی که لینک میدهید، دقت کنید. رباتهایی که وظیفه فیلتر صفحات و وبسایتها را دارند، سریعا این لینکها را تشخیص میدهند. پس هر چه سریعتر این لینکها را از صفحات خود (مخصوصا صفحات اصلی خود) حذف کنید.
کلمات محتواها را بررسی کنید
در کشورمان سیستم فیلترینگ بیشتر توسط رباتها و برخی از نرمافزارهای پیشرفته انجام میگیرد. در اغلب موارد این رباتها محتواهای وبسایتها را به صورت روزانه بررسی میکنند تا مثل مورد قبلی لینکها را بیابند. اما لینکها تنها راه فیلتر شدن سایت شما نیست. در بیشتر اوقات به واسطه وجود کلمات نامناسب (چه از نظر اخلاقی و چه از نظر سیاسی) سایت شما یا صفحهای از سایت فیلتر خواهد شد. البته این رباتها قوانینی نیز دارند. برای مثال باید تعداد این کلمات به یک حد نصاب برسد تا سایت شما فیلتر شود. برای همین اگر میخواهید از وبسایتتان در برابر فیلترینگ احتمالی محافظت کنید، ما به شما پیشنهاد میدهیم که محتواها را از نظر کلمات نامناسب بررسی کنید. بهتر است به تولیدکننده محتواهای خود در ابتدا قوانین تولید محتوا را گوشزد کنید تا محتوایی خلاف قوانین کشور ایران تولید نشود. خودتان نیز میتوانید قبل از اینکه رباتهای فیلترینگ سایت شما را پیدا کنند، اقدام به بررسی کلمات نامناسب کنید. کافیست با کمک برنامهنویسی رباتی را توسعه دهید که با قوانین و ویژگیهای خاصی محتوای وبسایتتان را از نظر داشتن کلمات نامطلوب از نظر فرهنگی و سیاسی بررسی میکند.
به قوانین کشور آگاه باشید
یکی از بهترین کارهایی که میتوان برای جلوگیری از فیلترینگ سایت انجام داد، مطلع بودن از زیر و بم قوانین کشور است. وقتی به اصول و قوانین آگاه باشید، هر کاری را انجام نمیدهید و هر محتوایی را در سایتتان منتشر نمیکنید. توصیه میکنیم وقت بگذارید تا کاملا قوانین کشور (لااقل در بخش فضای مجازی و سایتها) آگاه شوید. در این رابطه انجمنهای بسیاری نیز وجود دارند که میتوانید سوالات خود را مطرح کنید و پاسخ پرسشهایتان را از افراد باتجربه در این حوزه دریافت نمایید. توسط دولت نیز سایتهایی برای آگاهی از قوانین و مصادیق مجرمانه در فضای مجازی توسعه داده شده که از آن بین میتوان به سایت ساماندهی اشاره کرد. در واقع امروزه ضروریست تمامی سایتها دارای نشان سایت ساماندهی باشند. با عضو شدن در این سامانه، سایت شما مورد بررسی قرار خواهد گرفت و صحت اطلاعات آن تایید یا تکذیب خواهد شد.
محتوای نامناسب را تبلیغ نکنید
بعضی از اوقات سایتها به صورت اتفاقی تبلیغاتی را انجام میدهند که با محتوای وب سایت در تضاد است. این تبلیغات نیز ممکن است با قوانین ایران در تضاد باشد. در این صورت رباتها و متخصصین با مشاهده چنین تبلیغات و محتواهای نامناسبی، اقدام به فیلتر کردن سایت یا صفحهای از سایت شما میکنند. البته موضوع به
تبلیغ کردن کالاها یا خدمات نیز به پایان نمیرسد. گاها فایلهایی را برای دانلود قرار میدهید که در بعضی از قسمتها شاید دارای مصادیق مجرمانه باشند. در این صورت سایت شما فیلتر خواهد شد. پس باید به این موضوع نیز توجه کنید که فایلهایی که برای دانلود قرار میدهید، دارای محتوای مناسب باشند. همچنین قبل از گرفتن هر تبلیغی، با آژانس مورد نظر یا تبلیغدهنده موضوع را روشن کنید و قوانین فضای مجازی ایران را برای آنها شرح دهید.
حق صاحب اثر را رعایت کنید
در بعضی از موارد فیلتر شدن سایت شما ناشی از آن است که حقوق مالک اثر را رعایت نمیکنید. برای مثال شما فیلمی را در سایتتان قرار میدهید که در حال حاضر در سینما وجود دارد و کاربران برای تماشای آن باید مبلغی را بپردازند. ولی شما این فیلم را به صورت رایگان در سایت خود به نمایش میگذارد. در این صورت ممکن است سایت شما فیلتر شود. تنها در صورتی مصون از فیلترینگ هستید که از صاحب اثر اجازه فروش یا نمایندگی آن را دریافت کنید. بعضا سایتها نیز برای دریافت محتواهایی از کاربر مبلغی دریافت میکنند، اما هیچ درصدی از این مبلغ به جیب صاحب اثر نمیرود. در این صورت نیز سایز شما با تهدید فیلترینگ همراه است. فقط کافیست صاحب اثر متوجه این کار شود تا درخواست فیلترینگ سایت شما صادر گردد. پس دقت کنید که حتما حق صاحب اثر را در سایتتان رعایت کنید.